Αναπτυξιακά στάδια-ορόσημα
Οι λίστες οροσήμων δημιουργήθηκε στα πλαίσια της ανάγκης για έγκαιρη ανίχνευση πιθανών δυσκολιών στη πρώιμη παιδική ηλικία. Έχουν σαν στόχο να βοηθήσουν τους γονείς και όσους εμπλέκονται με το παιδί , να συμβάλλουν στην αναπτυξιακή επαγρύπνηση, πρώιμη ανίχνευση, διάγνωση και παρέμβαση. Μια επισήμανση ή προβληματισμός σε έναν τομέα της ανάπτυξης, δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι που αξιολογείται ως μη φυσιολογικό. Η παρακάτω λίστες δεν αντικαθιστούν τον πλήρη έλεγχο ενός αναπτυξιολόγου.
Το "Λόγου Τέχνη" έχει πιστοποιηθεί στην χρήση του ΕΔΑΛΦΑ που αποτελεί ένα εργαλείο διεπιστημονικής ομάδας και χρησιμοποιεί τα αναπτυξιακά στάδια. Η κάθε ειδικότητα (συμπεριλαμβανομένης και της λογοθεραπείας) αξιολογεί με λεπτομέρεια την ανάπτυξη του νηπίου, στον τομέα που της αντιστοιχεί, για την δημιουργία ενός στοχευμένου θεραπευτικού πλάνου.
Έχουμε επισημάνει τους τομείς που αφορούν την δική μας ειδικότητα, για να κατανοήσουμε πως ο λόγος "χτίζεται" από πολύ νωρίς, ακόμη κι αν οι λέξεις δεν έχουν "ερθει" ακόμη.
3 Μηνών
Ορόσημα Κίνησης
-
Σηκώνει το κεφάλι και το στήθος, όταν βρίσκεται μπρούμυτα
-
Υποστηρίζει πάνω μέρος του σώματος με τα χέρια, όταν βρίσκεται μπρούμυτα
-
Τεντώνει τα πόδια έξω και κλωτσάει, όταν βρίσκεται μπρούμυτα
-
Ανοίγει και κλείνει τα χέρια
-
Φέρνει τα χέρια του στο στόμα
-
Παρατηρεί και χτυπάει κρεμάμενα αντικείμενα
-
Χτυπάει και κουνάει παιχνίδια με τα χέρια του
Ορόσημα Όρασης και Ακοής
-
Αντιμετωπίζει τα πρόσωπα με προσήλωση
-
Ακολουθεί κινούμενα αντικείμενα
-
Αναγνωρίζει γνωστά αντικείμενα και πρόσωπα από απόσταση
-
Ξεκινά να χρησιμοποιεί τα χέρια και τα μάτια του συντονισμένα
-
Χαμογελά στο άκουσμα της φωνής σας
-
Αρχίζει τη “φλυαρία”
-
Αρχίζει να μιμείται κάποιους ήχους
-
Στρέφει το κεφάλι προς την κατεύθυνση του ήχου
Κοινωνικά και συναισθηματικά Ορόσημα
-
Αρχίζει να αναπτύσσει ένα κοινωνικό χαμόγελο
-
Απολαμβάνει να παίζει με άλλους και κλαίει όταν το παιχνίδι σταματά
-
Γίνεται πιο επικοινωνιακό και εκφραστικό χρησιμοποιώντας το πρόσωπο και το σώμα του
-
Μιμείται κάποιες κινήσεις και εκφράσεις του προσώπου
Ανησυχούμε όταν:
Αν και κάθε παιδί αναπτύσσεται με το δικό του τρόπο και το δικό του ρυθμό, η μη επίτευξη ορισμένων ενδιάμεσων στόχων μπορεί να σημάνει ιατρικά ή αναπτυξιακά προβλήματα που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή. Εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα προειδοποιητικά σημάδια στο βρέφος σας σε αυτήν την ηλικία, θα πρέπει να τα συζητήσετε με τον παιδίατρό σας.
-
Δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται σε δυνατούς ήχους
-
Δεν παρατηρεί τα χέρια του (μετά τους δύο μήνες)
-
Δεν χαμογελά στο άκουσμα της φωνής σας (μετά τους δύο μήνες)
-
Δεν ακολουθεί τα κινούμενα αντικείμενα με τα μάτια του (από δύο έως τρεις μήνες)
-
Δεν κρατά ή κουνά αντικείμενα (μετά τους τρεις μήνες)
-
Δεν χαμογελά σε ανθρώπους (μετά τους τρεις μήνες)
-
Δεν μπορεί να στηρίξει το κεφάλι του (μετά τους τρεις μήνες)
-
Δεν προσπαθεί να πιάσει τα παιχνίδια του (από τρεις έως τέσσερις μήνες)
-
Δεν φλυαρεί (από τρεις έως τέσσερις μήνες)
-
Δεν φέρνει αντικείμενα στο στόμα του (στους τέσσερις μήνες)
-
Αρχίζει την φλυαρία, αλλά δεν προσπαθεί να μιμηθεί κάποιον από τους ήχους σας (στους τέσσερις μήνες)
-
Δεν δίνει προσοχή σε νέα πρόσωπα, ή φαίνεται ότι είναι πολύ φοβισμένο από νέα πρόσωπα
7 Μηνών
Ορόσημα Κίνησης
-
Κάθεται με, και στη συνέχεια χωρίς υποστήριξη από τα χέρια του
-
Στηρίζει όλο το βάρος του στα πόδια του
-
Φτάνει αντικείμενα με το ένα χέρι
-
Μεταφέρει αντικείμενα από χέρι σε χέρι
Ορόσημα Όρασης και Ακοής
-
Αναπτύσσει πλήρως έγχρωμη όραση
-
Ωριμάζει η όρασή του για μακρινές αποστάσεις
-
Η δυνατότητα να παρακολουθεί κινούμενα αντικείμενα βελτιώνεται
Ορόσημα Λόγου και ομιλίας
-
Ανταποκρίνεται στο όνομά του
-
Αρχίζει να ανταποκρίνεται στο «όχι»
-
Διακρίνει τα συναισθήματα από τον τόνο της φωνής
-
Ανταποκρίνεται στον ήχο κάνοντας ήχους
-
Χρησιμοποιεί τη φωνή του για να εκφράσει χαρά και δυσαρέσκεια
-
Φλυαρεί χρησιμοποιώντας σύμφωνα
Γνωστικά Ορόσημα
-
Βρίσκει μερικώς κρυφά αντικείμενα
-
Εξερευνεί με τα χέρια και το στόμα
-
“Παλεύει” για να πιάσει αντικείμενα που είναι μακριά του
Κοινωνικά και συναισθηματικά Ορόσημα
-
Απολαμβάνει το κοινωνικό παιχνίδι
-
Ανταποκρίνεται σε συναισθηματικές εκφράσεις άλλων ανθρώπων και είναι συχνά χαρούμενο
Ανησυχούμε όταν:
-
Φαίνεται πολύ δύσκαμπτο, με σφιγμένους μύες
-
Φαίνεται πολύ εύκαμπτο (σαν λούτρινη κούκλα)
-
Δεν μπορεί ακόμα να στηρίξει μόνο του το κεφάλι του
-
Αρνείται να αγκαλιάσει
-
Δεν δείχνει την αγάπη του για το άτομο που νοιάζεται γι ‘αυτό
-
Δεν φαίνεται να απολαμβάνει να βρίσκεται με άλλους ανθρώπους
-
Δεν ανταποκρίνεται στους ήχους γύρω του
-
Έχει δυσκολία στο να βάλει τα αντικείμενα στο στόμα του
-
Δεν ανασηκώνει το κεφάλι του για να εντοπίσει ήχους (μετά τους τέσσερις μήνες)
-
Είναι αδύνατον να ηρεμήσει το βράδυ (μετά τους πέντε μήνες)
-
Δεν χαμογελά αυθόρμητα (μετά τους πέντε μήνες)
-
Δεν ενεργεί ώστε να φτάσει αντικείμενα (από έξι έως επτά μήνες)
-
Δεν φλυαρεί (στους οκτώ μήνες)
-
Δεν προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή (στους επτά μήνες)
1 Έτους
Ορόσημα Κίνησης
-
Κάθεται και μένει σε καθιστή θέση χωρίς βοήθεια
-
Σέρνεται μπρούμυτα προς τα εμπρός τραβώντας με τα χέρια και σπρώχνοντας με τα πόδια
-
Παίρνει στάση μπουσουλήματος
-
Σέρνεται στα χέρια και τα γόνατα
-
Πηγαίνει από καθιστή θέση σε στάση μπουσουλήματος
-
Προσπαθεί να σταθεί όρθιο
-
Περπατά κρατώντας έπιπλα
-
Κάνει 2-3 βήματα όρθιο μέχρι να πέσει
Ορόσημα δεξιοτήτων λεπτής κινητικότητας
-
Πιάνει αντικείμενα με τα δάκτυλά του (σαν τανάλια)
-
Χτυπά δυο κύβους μεταξύ τους
-
Βάζει αντικείμενα σε κουτί
-
Βγάζει αντικείμενα από κουτί
-
Σπρώχνει με το δείκτη
Ορόσημα Λόγου και ομιλίας
-
Δίνει όλο και μεγαλύτερη προσοχή στην ομιλία
-
Απαντά σε απλά λεκτικά αιτήματα
-
Ανταποκρίνεται στο «όχι»
-
Χρησιμοποιεί απλές χειρονομίες, όπως το τίναγμα του κεφαλιού για το «όχι»
-
Λέει «Μπαμπά» και «μαμά»
-
Χρησιμοποιεί επιφωνήματα όπως “οοο”
-
Προσπαθεί να μιμηθεί λέξεις
Γνωστικά Ορόσημα
-
Εξερευνά αντικείμενα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους (κουνώντας, χτυπώντας, πετώντας, ρίχνοντας)
-
Βρίσκει εύκολα κρυμμένα αντικείμενα
-
Μιμείται χειρονομίες
-
Αρχίζει να χρησιμοποιεί τα αντικείμενα σωστά (πίνοντας από το κύπελλο, το βούρτσισμα των μαλλιών, κλήση τηλέφωνο,)
Κοινωνικά και συναισθηματικά Ορόσημα
-
Ντροπαλό ή ανήσυχο με τους ξένους
-
Κλαίει όταν η μητέρα ή ο πατέρας το αφήνουν
-
Του αρέσει να μιμείται ανθρώπους στο παιχνίδι
-
Προτιμά να το φροντίζει από όλους τους άλλους
-
Επαναλαμβάνει ήχους ή χειρονομίες για να το προσέξουν
-
Προτάσσει το χέρι ή το πόδι για να βοηθήσει όταν το ντύνουν
Ανησυχούμε όταν:
-
Δεν σέρνεται
-
Σέρνει τη μία πλευρά του σώματος, ενώ σέρνεται
-
Δεν μπορεί να σταθεί(με βοήθεια)
-
Δεν αναζητά αντικείμενα που είναι κρυμμένα
-
Δεν λέει μεμονωμένες λέξεις (“μαμά” ή “μπαμπά”)
-
Δεν μαθαίνει να χρησιμοποιεί χειρονομίες, όπως να κουνάει το κεφάλι
-
Δεν δείχνει αντικείμενα ή εικόνες
2 Ετών
Ορόσημα Κίνησης
-
Περπατά μόνο του
-
Τραβά παιχνίδια πίσω του, ενώ περπατά
-
Μεταφέρει ένα μεγάλο παιχνίδι ή διάφορα παιχνίδια, ενώ περπατά
-
Αρχίζει να τρέχει
-
Κλοτσά την μπάλα
-
Σκαρφαλώνει πάνω και κάτω από τα έπιπλα χωρίς βοήθεια
-
Ανεβαίνει και κατεβαίνει σκάλες με υποστήριξη
Ορόσημα δεξιοτήτων λεπτής κινητικότητας
-
Μουντζούρες αυθόρμητα
-
Χτίζει πύργο με τέσσερα τουβλάκια ή περισσότερα
-
Μπορεί να χρησιμοποιεί το ένα χέρι πιο συχνά από το άλλο
Ορόσημα Λόγου και ομιλίας
-
Κατονομάζει αντικείμενα ή εικόνες
-
Αναγνωρίζει τα ονόματα από οικεία πρόσωπα, αντικείμενα και μέρη του σώματος
-
Λέει αρκετές μεμονωμένες λέξεις (από 15 έως 18 μήνες)
-
Χρησιμοποιεί απλές φράσεις (από 18 έως 24 μήνες)
-
Χρησιμοποιεί προτάσεις με δύο έως τέσσερις λέξεις
-
Ακολουθεί απλές οδηγίες
-
Προσπαθεί να μιμηθεί λέξεις
-
Επαναλαμβάνει λέξεις που ακούει σε συνομιλίες
Γνωστικά Ορόσημα
-
Αρχίζει να ταξινομεί με βάση σχήματα και χρώματα
-
Αρχίζει το συμβολικό παιχνίδι
Κοινωνικά και συναισθηματικά Ορόσημα
-
Μιμείται τη συμπεριφορά των άλλων, ειδικά τους ενήλικες και τα μεγαλύτερα παιδιά
-
Συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο τον εαυτό του ως ξεχωριστό από τους άλλους
-
Χαίρεται όλο και περισσότερο να κάνει παρέα με άλλα παιδιά
-
Παρουσιάζει αύξηση της ανεξαρτησίας
-
Αρχίζει να δείχνει προκλητική συμπεριφορά
-
Αύξηση των επεισοδίων του άγχους αποχωρισμού
Ανησυχούμε όταν:
-
Δεν μπορεί να περπατήσει (από δεκαοκτώ μήνες)
-
Αποτυγχάνει να αναπτύξει έναν ώριμο τρόπο βάδισης μετά από αρκετούς μήνες από το πρώτο περπάτημα, ή περπατά αποκλειστικά στα δάκτυλα
-
Δεν λέει τουλάχιστον δεκαπέντε λέξεις (από δεκαοκτώ μήνες)
-
Δεν χρησιμοποιεί φράσεις δύο λέξεων (από δύο ετών)
-
Δεν φαίνεται να γνωρίζουν τη λειτουργία των κοινών αντικειμένων οικιακής χρήσης (βούρτσα, τηλέφωνο, κουδούνι, πιρούνι, κουτάλι) (από δεκαπέντε μηνών)
-
Δεν μιμείται ενέργειες ή λέξεις στο τέλος αυτής της περιόδου
-
Δεν ακολουθεί απλές οδηγίες από την ηλικία των δύο
3 ετών
Ορόσημα κίνησης
-
τρώει μόνο του (αν και κάποιες φορές λερώνεται)
-
ανοίγει την πόρτα
-
κρατάει το ποτήρι με το ένα χέρι
-
κρατάει ικανοποιητικά μια μπογιά με το χέρι του
-
πλένει και στεγνώνει τα χέρια του μόνο του
-
μπορεί να διπλώσει ένα κομμάτι χαρτί, αν του δείξουμε πως να το κάνει
-
μπορεί να χτίσει έναν πύργο με 54 τουβλάκια
-
μπορεί να πετάξει μια μπάλα πάνω απο το κεφάλι του
-
προσπαθεί να πιάσει μια μπάλα που πετάμε προς το μέρος του
-
βάζει τα παπούτσια του (δε δένει ακόμη τα κορδόνια)
-
ντύνεται με βοήθεια
-
χρειάζεται κάποιες φορές βοήθεια για να πάει στην τουαλέτα
-
ανεβαίνει τα σκαλοπάτια εναλλάσοντας τα πόδια
-
μπορεί να περπατήσει στα δάκτυλά του, αν του δείξουμε πως να το κάνει
-
περπατάει σε ευθεία γραμμή
-
κλωτσάει ευθεία μια μπάλα
-
πηδάει και με τα δύο πόδια
-
κάνει πετάλι στο τρίκυκλο
Αισθητηριακά και γνωστικά ορόσημα:
-
αναγνωρίζει ήχους του περιβάλλοντος
-
συγκεντρώνει την προσοχή του σε κάτι για περίπου 3 λεπτά
-
θυμάται τι συνέβη χθες
-
ξέρει τι τρώγεται και τι δεν τρώγεται
-
γνωρίζει κάποιους αριθμούς αλλά όχι πάντα με τη σωστή σειρά
-
ξέρει πού ανήκουν τα διάφορα αντικείμενα
-
καταλαβαίνει τι σημαίνει “1”
-
κατανοεί τι σημαίνει “τώρα”, “σύντομα”, “αργότερα”
-
μπορεί να παίξει συμβολικό παιχνίδι προσποιούμενο ότι ένα αντικείμενο είναι κάτι άλλο (π.χ. κάνει πως το τουβλάκι του είναι αυτοκίνητο)
-
γελάει με αστεία γεγονότα
-
ξεφυλλίζει ένα βιβλίο μόνο του
-
ταυτίζει τους κύκλους και τα τετράγωνα
-
ταυτίζει την εικόνα ενός αντικειμένου με το αντικείμενο
-
κατηγοριοποιεί τα αντικείμενα (π.χ. αυτά που έχουν παρόμοια λειτουργικότητα)
-
μετράει 2 έως 3 αντικείμενα
-
αποφεύγει πηγές κινδύνου (π.χ. ζεστός φούρνος, κινούμενο αυτοκίνητο)
-
ακολουθεί απλές μονοσκελείς εντολές
Γλωσσικά και κοινωνικά ορόσημα:
-
σχηματίζει φράσεις 3 – 5 λέξεων
-
θέτει σύντομες ερωτήσεις
-
χρησιμοποιεί τον πληθυντικό αριθμό
-
κατονομάζει τουλάχιστον 10 οικεία αντικείμενα
-
επαναλαμβάνει απλά τραγουδάκια
-
κατονομάζει σωστά τουλάχιστον ένα χρώμα
-
μιμείται τις δουλειές του σπιτιού και βοηθάει σε απλές δουλειές
-
ζητάει να πάει τουαλέτα, σχεδόν όλες τις φορές που το χρειάζεται
-
απολαμβάνει να του διαβάζουν βιβλία ή ιστορίες
-
ντροπιάζεται όταν το συλλαμβάνουν να κάνει κάτι “κακό”
-
προσπαθεί να κάνει τους άλλους να γελάσουν
-
παίζει αυθόρμητα με δύο ή τρία παιδάκια σε μια ομάδα
-
αναθέτει ρόλους όταν παίζει συμβολικό παιχνίδι
-
ξέρει το μικρό του όνομα και το επίθετό του
-
κατανοεί τις προσωπικές αντωνυμίες “εγώ”, “εσύ”, “αυτός” και “αυτή”
-
πιστεύει ότι όλα κινούνται γύρω από αυτό (π.χ. κλείνει τα μάτια του και πιστεύει ότι οι άλλοι δεν το βλέπουν)
-
απαντά σωστά όταν το ρωτάνε αν είναι αγόρι ή κορίτσι
4 Ετών
Ορόσημα Κίνησης
-
Στέκεται στο ένα πόδι μέχρι πέντε δευτερόλεπτα
-
Ανεβαίνει και κατεβαίνει σκάλες χωρίς υποστήριξη
-
Κλοτσά την μπάλα προς τα εμπρός
-
Ρίχνει την μπάλα πάνω από το κεφάλι
-
Πιάνει μια μπάλα που αναπηδά τις περισσότερες φορές
-
Κινείται προς τα εμπρός και προς τα πίσω με ευκινησία
Ορόσημα δεξιοτήτων λεπτής κινητικότητας
-
Αντιγράφει τετράγωνα σχήματα
-
Ζωγραφίζει ένα άτομο με δύο έως τέσσερα μέρη σώματος
-
Χρησιμοποιεί ψαλίδι
-
Ζωγραφίζει κύκλους και τετράγωνα
-
Αρχίζει να αντιγράφει κάποια κεφαλαία γράμματα
Ορόσημα Λόγου και ομιλίας
-
Κατανοεί τις έννοιες «ίδιο» και «διαφορετικό»
-
Έχει κατακτήσει βασικούς κανόνες της γραμματικής
-
Μιλάει με προτάσεις που αποτελούνται από πέντε λέξεις
-
Μιλάει με αρκετή σαφήνεια και μπορούν να το κατανοήσουν οι ξένοι
-
Εξιστορεί μέρος μιας ιστορίας
Γνωστικά Ορόσημα
-
Κατονομάζει ορισμένα χρώματα
-
Κατανοεί την έννοια της μέτρησης και μπορεί να ξέρει μερικούς αριθμούς
-
Αρχίζει να έχει μια σαφέστερη αίσθηση του χρόνου
-
Ακολουθεί εντολές με τρία μέρη
Κοινωνικά και συναισθηματικά Ορόσημα
-
Ενδιαφέρεται για καινούριες εμπειρίες
-
Συνεργάζεται με άλλα παιδιά
-
Παίζει τη “μαμά” ή τον “μπαμπά”
-
Όλο και περισσότερο εφευρετικό στο παιχνίδι φαντασίας
-
Μπορεί να ντύνεται και να ξεντύνεται/li>
-
Είναι περισσότερο ανεξάρτητο
-
Φαντάζεται ότι πολλές άγνωστες εικόνες μπορεί να είναι “τέρατα”
Ανησυχούμε όταν:
-
Δεν μπορεί να ρίξει μια μπάλα πάνω από το κεφάλι
-
Δεν μπορεί να πηδήξει στη θέση του(επιτόπια)
-
Δεν μπορείτε να οδηγήσετε ένα τρίκυκλο παιχνίδι
-
Δεν μπορεί να πιάσει ένα αντικείμενο (μεγέθους κραγιόν) μεταξύ του αντίχειρα και των δακτύλων
-
Δεν μπορεί να φτιάξει πύργο με τέσσερα τουβλάκια
-
Ακόμα δεν προσκολλάται και δεν κλαίει κάθε φορά που οι γονείς του το αφήνουν
-
Αγνοεί τα άλλα παιδιά
-
Δεν ανταποκρίνεται στους ανθρώπους έξω από την οικογένεια
-
Δεν συμμετέχει σε παιχνίδια φαντασίας
-
Αντιστέκεται στο ντύσιμο, τον ύπνο, τη χρήση της τουαλέτας
-
Δεν χρησιμοποιεί τα “εγώ” και “εσύ” κατάλληλα
5 Ετών
Ορόσημα Κίνησης
-
Στέκεται στο ένα πόδι για δέκα δευτερόλεπτα ή περισσότερο
-
Κάνει κούνια, σκαρφαλώνει μόνο του
-
Πηδά, κάνει τούμπες
Ορόσημα δεξιοτήτων λεπτής κινητικότητας
-
Αντιγράφει τρίγωνο και άλλα γεωμετρικά σχέδια
-
Ζωγραφίζει έναν άνθρωπο με το σώμα
-
Γράφει κάποια γράμματα
-
Ντύνεται και ξεντύνεται χωρίς βοήθεια
-
Χρησιμοποιεί πιρούνι, κουτάλι, και (μερικές φορές) μαχαίρι
Ορόσημα Λόγου και ομιλίας
-
Λέει ιστορίες
-
Μιλάει χρησιμοποιώντας προτάσεις άνω των πέντε λέξεων
-
Χρησιμοποιεί σωστά ρηματικούς χρόνους
-
Λέει το όνομα και τη διεύθυνση του και παρέχει προσωπικές πληροφορίες
Γνωστικά Ορόσημα
-
Μπορεί να μετρήσει δέκα ή περισσότερα αντικείμενα
-
Κατονομάζει όλα τα χρώματα
-
Γνωρίζει για τα πράγματα που χρησιμοποιούνται καθημερινά στο σπίτι (χρήματα, τρόφιμα, συσκευές)
-
Ακολουθεί εντολές με τρία μέρη
Κοινωνικά και συναισθηματικά Ορόσημα
-
Θέλει να ευχαριστεί τους φίλους του
-
Θέλει να είναι σαν τους φίλους του
-
Του αρέσει να τραγουδά και να χορεύει
-
Έχει επίγνωση της σεξουαλικότητας
-
Είναι σε θέση να διακρίνει τη φαντασία από την πραγματικότητα
-
Δείχνει περισσότερη ανεξαρτησία και ακόμη μπορεί να επισκεφθεί ένα διπλανό γείτονα μόνο του
-
Πηγαίνει μόνο του στην τουαλέτα
Ανησυχούμε όταν:
-
Εξαιρετικά φοβισμένο ή με διστακτική συμπεριφορά
-
Εξαιρετικά επιθετική συμπεριφορά
-
Ο αποχωρισμός με τους γονείς είναι αδύνατος
-
Αποσπάται εύκολα και δεν μπορεί να επικεντρωθεί σε οποιαδήποτε μεμονωμένη δραστηριότητα για περισσότερο από πέντε λεπτά
-
Δείχνει μικρό ενδιαφέρον για το παιχνίδι με άλλα παιδιά
-
Αρνείται να απαντήσει στους ανθρώπους εν γένει, ή αντιδρά μόνο επιφανειακά
-
Σπάνια χρησιμοποιεί φαντασία ή μίμηση στο παιχνίδι
-
Φαίνεται δυστυχισμένος ή λυπημένος μεγάλο μέρος του χρόνου
-
Φαίνεται απόμακρος με άλλα παιδιά και ενήλικες
-
Δεν εκφράζει ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων
-
Έχει προβλήματα στο φαγητό, τον ύπνο, ή τη χρήση της τουαλέτας
-
Δεν είναι δυνατή η διάκριση μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας
-
Δεν μιλάει καθαρά
-
Δεν εκτελεί συνδυασμό 2 εντολών
-
Δεν χρησιμοποιεί πληθυντικό αριθμό ή παρελθοντικό χρόνο σωστά όταν μιλάει
-
Δεν μιλάει για τις καθημερινές δραστηριότητες και τις εμπειρίες του
-
Έχει πρόβλημα να βγάλει τα ρούχα του
-
Δεν μπορεί να βουρτσίσει τα δόντια του, να πλύνει και να στεγνώσει τα χέρια του
* Θυμίζουμε ότι οι παρακάτω πληροφορίες έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστούν την πλήρη αξιολόγηση ενός παιδιάτρου/αναπτυξιολόγου.